grenzen stellen

 

En hier ben ik weer. En deze keer wil ik jullie graag iets vertellen over grenzen stellen. Ja jullie lezen het goed, soms is het nodig dat ik aangeef dat ik compleet niet akkoord ben met de gang van zaken.

Grenzen wat de sukkels betreft, daar heb ik natuurlijk weer een hele kluif aan gehad. Toen ik bij hen kwam wonen, kenden die spreekwoordelijk geen half woord hondentaal. En al zeker niet de subtiele taal die wij collies hanteren.

Zij had als referentiepunt een boeren fox die al kwijlend en schrokkend door het leven ging, kunstjes opvoerde en verder ongeveer alles wel goed vond. Hij had in zijn prille jeugd een “lassiehond” gehad bij zijn grootouders en was verliefd op ons edele ras. Verder hadden ze altijd katten in huis gehad. En toen kwam ik dus in hun leven.

Ik was als pupje, wat zij noemden druk. Wel ik kan jullie vertellen dat ik gewoon erg veel rust nodig had en structuur.

Een pupje slaapt 16 tot 18u per dag (en pasgeboren pupje zelfs 22uur) en een volwassen hond nog steeds 12 tot 14uur. Maar wat dachten die sukkels? “We moeten hem socialiseren en overal mee naartoe nemen”.

Overprikkeld en doodop was ik bij momenten. En wat deed ik dan denken jullie? Juist ja, ik kon mijn uitknop niet meer vinden en ging dan maar rondjes lopen, wilde spelletjes spelen, in huis plassen en begon mijn kussens en dekens stuk te bijten. Ik was zogenaamd een bijtgraag pupje. Ik ben niet van het knuffelen en aanhalen op hun aangeven. Daarom bleef ik ook niet netjes op schoot zitten of zat ik niet de hele tijd tegen hen aan te schurken, zoals goudlokje met veel overtuiging doet. Dus ik ging bijten bij al te overdreven opgedrongen affect. Nu beet ik natuurlijk niet door, het waren meer van die korte nijpende beetjes.

Dan stopten ze me een kluifje of kong toe (want ze dachten dat ze mij een alternatief moesten bieden voor mijn zogezegde bijtdrang), maar ik wilde helemaal niet kluiven. Ik wilde alleen gerust gelaten worden.

Toen kreeg zij de ingeving om de kamer te verduisteren en werd er een extra grote bench in de achterkeuken geplaatst. Zo’n ding met een cave doek erover. Als ik code rood ging, zoals zij dat noemen, werd ik in de verduisterde kamer of de bench ondergebracht. Die bench bleef wel open, met één van de sukkels ervoor, die dan bij mij bleef tot ik in slaap viel. Het duurde nooit langer dan 5 minuten.

Stukje bij beetje begonnen de sukkels mij te observeren en haalden ze een halve bibliotheek aan literatuur in huis over hondengedrag. Eén van die boeken die hen het licht deed zien was Dogsitief, over het begrijpen en begeleiden van hoog sensitieve honden. Zij is psychotherapeut, weten jullie nog?! Dus dat soort boeken spreekt haar natuurlijk erg aan.

Maar goed ze kwamen dus tot het besef dat ze mij moesten leren begrijpen in mijn unieke manier van zijn.

Het zaadje was gepland en ik kon beginnen aan hun cognitieve gedragstherapie. Zij moesten leren mijn (lichaams)taal te begrijpen. Mijn hondengedragstherapeut was daarbij een geweldige hulp. Hij liet hen filmpjes maken van mijn zogezegd probleemgedrag. Het leuke was dat hij hen dan fijntjes bijbracht dat zij weer eens dik in de fout waren gegaan. Een gevalletje “lost in translation”.

Zo was er het filmpje waarop hij thuiskomt en zijn schoenen wil vervangen door zijn huispantoffels. Hij gaat daarbij op een stoel in de garage zitten, waarop ik hem begroet. Want hoe fijn hij zit op mijn hoogte. Vervolgens begint hij mij op de rug te aaien en te kriebelen aan mijn onderrug. En ik begin na een tijdje te knappen. Hun klacht naar de gedragstherapeut “Elio knapt”.

Wat was er werkelijk aan de hand? Ik gaf mijn grens aan en raakte opgewonden en gefrustreerd, want die mannelijke sukkel was daar wel op mijn rug aan het rijden. Ik ben een stoere reu en hij stelde onderwerpend gedrag. Niks ik aai hem toch maar gewoon. Dat ik zat te tongelen, hijgen en opgewonden gedrag vertoonde dat bol stond van de stressoren ontging hen volkomen. Tot ik dan natuurlijk, door de escalatie, overging op minder subtiel knappen in de lucht in zijn richting.

En hoe werd dit opgelost? Zij moesten hun gedrag aanpassen. Hij moest met mij spelen met mijn bal als hij thuiskwam, zodat ik mijn opwinding over zijn terugkeer kon kanaliseren. Hun gedrag moest aangepast en mijn gedrag moest door hen begrepen worden. Het begon ze zachtjesaan te dagen, dat ik ook maar reageerde op de context en op hun gedrag. Of nog anders gesteld. Zij moesten mij een passende coping strategie geven (spelen met bal) omdat ik dat zelf toen nog niet kon.

Nu sta ik de mannelijke sukkel op te wachten met mijn bal, van zodra hij uit de auto stapt. Tegen de tijd dat we uitgespeeld zijn met de bal, ga ik naar binnen en kan hij rustig zijn pantoffels aantrekken.

Vanuit dit soort lessen begon zij mij heel nauwlettend in het oog te houden op stressoren. En ja het zijn er veel:

Overspronggedrag (snuffelen op de grond en krabben)

Signalen van ongemak (gapen, tongelen (lippen aflikken),wegkijken, ogen sluiten, wegdraaien, rug toekeren, langzaam bewegen, drentelen)

Stress reacties (hijgen, verwijde pupillen, afschudden van adrenaline, zwetende poten, trillen, ogen draaien weg, oogwit is te zien),blaffen)

Focus (kalmerende signalen worden niet meer getoond, sluiten van de mond, gespannen lippen, bevriezen)

Klaar om aan te vallen (tanden laten zien, grommen)

Uitvallen (snappen, uitvallen)

Bijten (bijten, herhaaldelijk bijten)

Dit lijstje wordt ook wel de escalatieladder genoemd. Het vraagt natuurlijk heel wat van jullie sukkels om ons subtiel gedrag waar te nemen en juist te interpreteren. En daar gaat het duidelijk heel dikwijls fout. Want dan zeggen jullie dingen als “hij beet uit het niks”. Daar gaat al een hele boodschappenlijst aan waarschuwingen vooraf hoor. Alleen wat baten kaars en bril, als de sukkel niet zien wil.

En aangezien wij niet bepaald dom zijn hebben wij natuurlijk ook een aantal coping strategieën achter de poot:

Rijden (op voorwerpen of andere honden), kauwen (spullen slopen), markeren, ons zelf likken, snuffelen, gaan liggen tijdens een wandeling, blaffen, spelen, voorwerpen in de mond nemen en dragen.

Maar natuurlijk doen wij die dingen ook gewoon voor de lol. Aan jullie dus om uit te zoeken of wij stress aan het verwerken zijn dan wel gewoon lekker onze gang gaan.

Dit maar om jullie te vertellen dat wij zonder één woord boekdelen spreken en dat jullie blijkbaar jaren les nodig hebben om onze subtiliteiten te vatten. En daarbij moet gezegd dat wij collies in subtiliteit in een andere klasse spelen. Onze bewegingen zijn kleiner en onze grote aaibaarheid, verdraagzaamheid en tolerantie maken dat we heel veel van jullie fratsen met de vacht der liefde bedekken. Maar ook voor ons geldt trop is teveel.

Denk daar ook eens aan als jullie met ons op pad gaan en zo graag willen dat wij met andere honden spelen.

Ik ga hierover wat mijn waardige zelf betreft kort zijn. Ik begroet een andere hond beleefd, snuf even op de daarvoor geschikte plek en laat me even besnuffelen en dat is dat. Wie al stuiterend en vol grote gebaren en brute energie op mij afkomt, kan een afgemeten reactie verwachten. Werkelijk ongezien het dialect van een labrador of de tongval van een bull terriër. Goed ik weet dat er rasgenoten zijn die met dergelijke soortgenoten samenleven en hierin een evenwicht hebben gevonden, maar mijn fijngevoelige zelf houdt het graag bij rasgenoten en dan nog liefst degenen die mijn koninklijke waardigheid en passende terughoudendheid weten te respecteren.

En voor alle duidelijkheid, als ik één van de sukkels aan de riem heb, wens ik niet benaderd te worden door een loslopende soortgenoot; Ik kan me dan niet uit de situatie terugtrekken als het dialect van de soortgenoot mij niet ligt, begrijpen jullie dat een beetje?

Wat Orianthi betreft, die is natuurlijk familie en bovendien ook lid van de exclusieve club van ons edele ras. Wij begrijpen elkaar, spreken elkaars taal en hebben goede afspraken over contact, spelen en territoriale kwesties. Toen goudlokje als pupje aan mijn staart ging trekken, heb ik hem snel op andere gedachten gebracht. Ik was zijn buikje en hij likt mijn snuit. Wij zijn verschillend in temperament en toch is hij mijn maatje.

Maar goed. Uit de observaties van de vrouwelijke sukkel werden benamingen geboren voor mijn zichtbare stressoren en bijbehorende coping. Zo is de Elvis natuurlijk de bekendste. Dat is de grimas, waarbij ik het wit van mijn ogen toon, één lip optrek en opzichtig ga snuffen. Dan weten ze dat ik rust nodig heb en dat het allemaal wat veel is. Mij gerust laten en respecteren dat ik mijn schoonheidsslaapje ga houden, lost de zaak instant op.

De bokkenpruik is dan weer, wat zij noemen mijn nukkige fase. Dan kijk ik met gesloten ogen weg en trek mezelf mentaal terug uit de situatie. Dat is een fase die de Elvis vaak vooraf gaat. Als ze mijn bokkenpruik respecteren hoeft het dus niet tot een Elvis te komen. Duidelijk toch. Dan kunnen ze mij meteen op andere gedachten brengen door een leuk speeltje of een andere passende afleiding.

En dan heb je nog code rood. Dan ben ik het zat en heb ik het helemaal gehad. De twee vorige fases zijn afgewerkt en nog hebben ze niet door dat ik er genoeg van heb, dan komen er blote tanden en gegrom aan te pas en ja luchtknappen behoort zeker tot de mogelijkheden.

Nu moeten jullie wel weten dat grommen, knappen en snauwen en zelfs het tonen van mijn hagelwitte koninklijke gebit ook voorkomt als ik aan het dollen ben met Blondie. Maar dan spelen wij en voeren een collieballet uit. Wij zoeken zo ook even uit wie alweer de baas is en meten onze krachten. Het spreekt voor zich dat ik stevig op mijn troon zit en dat de kleine (ook al is hij inmiddels 60 cm hoog en bijna 30 kg zwaar) niet moet proberen aan de poten van mijn troon te tornen.

Zo dat moest me even van het colliehart. Wij doen alle moeite om met die sukkels en hun onophoudelijk gepraat samen te leven. We proberen hun gewoontes en bewegingen in kaart te brengen, bestuderen hun bizarre gedrag en grimassen. Mogen we dan hetzelfde terug verwachten van jullie. Want heel vaak zijn wij miskend in ons gedrag en onze intenties, terwijl wij onwaarschijnlijk logisch reageren op de dingen en behoorlijk geniaal zijn. Dat spreekt voor zich.